
Getest: Alternatieve melkjes
Je kunt er zo een gangpad in een supermarkt mee vullen: alternatieve drankjes die geen melk mogen heten, maar zich presenteren als vervanger van melk. Ons RADAR+-panel proefde er vijftien. ‘Brrr... er drijft iets in.’
Waarom proeven we alternatieve melkjes?
Melkalternatieven worden steeds populairder, de belangrijkste redenen om ze te kopen: omdat ze gezonder zouden zijn dan melk omdat ze plantaardig zijn omdat ze lactose- dan wel glutenvrij zijn omdat ze ‘natuurlijker’ zijn
De proeverij
Alle drankjes, zowel de biologische als de gangbare, zijn gekocht in de supermarkt, alleen de rijstdrank van Lima komt uit de Natuurwinkel. Aan de Alpro Cashew is 2% suiker toegevoegd, aan de andere niets. We proefden blind en vroegen elkaar: kun je wel proeven wat voor drank het is? En: is het lekker en zou je het zelf kopen?
Het panel
Ika en Anique werken in een Natuurwinkel en zijn regelmatige gebruikers van zulke plantaardige dranken. Ingrid, doktersassistente, en André, administrateur, drinken vooral gewone drinkyoghurt. Culinair onderzoeksjournalist Loethe is professioneel proever en technisch manager Ronald proeft regelmatig mee. Zij gebruiken af en toe een melkalternatief.
De uitslag
Verrassend was dat de enige ‘echte’ melk, de lactosevrije halfvolle melk van Arla, verreweg als lekkerste werd beoordeeld. De andere ‘dierlijke’ melk, biologische geitenmelk, haalde daarentegen zelfs geen voldoende. Het ‘natuurwinkelteam’, Ika en Anique, beoordeelde de drankjes over het algemeen positiever dan de anderen. Zo vonden zij sojamelk, die door de anderen als ‘karton’ werd beoordeeld, juist ‘een volle sojasmaak’ hebben. Toch was het hele team het eens over de drie toppers (Lactofree, de AH rijstdrank en de Alpro Coconut) en de absolute verliezers: de Oatly en Lima rijstdrank.
Geen alternatief voor melk
Hoewel de plantaardige drankjes wel als melk- alternatief worden gepromoot zijn ze dat niet, op sojamelk na. Dat heeft globaal dezelfde voedingswaarde en hetzelfde eiwitgehalte als koemelk, met als voordeel dat er minder verzadigd vet in zit. Maar haver-, rijst-, kokos- en notendrank hebben nauwelijks enige voedingswaarde. Er zit ook heel weinig noot, haver of kokos in. De notendrankjes bevatten maar zo’n 2 tot 3% noot en kokosdrank tussen de 5 en 8,5% kokos(melk). Haver- en rijstdrank doen het iets beter met 11 tot 15% haver of rijst. De rest is vooral water, verdikkingsmiddelen en stabilisatoren. Daardoor bevatten ze ook weinig vet en calorieën, want van water met een smaakje word je niet dik. In gewone melk zit van nature tussen de 3 en 4,5% goed opneembaar eiwit, calcium, vitamine B2 en vitamine B12. In de plantendrankjes, op sojamelk na, zit geen of nauwelijks eiwit. Eventueel zijn calcium, vitamines en mineralen toegevoegd. Soms zelfs vitamines die helemaal niet in melkproducten zitten (zoals vitamine E). Zulke plantendrankjes zijn niet natuurlijk, maar gewoon knutseldrankjes. Aan biologische drankjes mag niks zijn toegevoegd, waardoor ze nog minder als zuivelalternatief in aanmerking komen.
Gewone melk bevat óók geen gluten
‘Glutenvrij, zonder toegevoegde suikers, conserveermiddelen of kunstmatige kleur- of smaakstoffen’. Dat geldt allemaal ook voor gewone melk. Daar zit wel lactose in, waar een heel kleine groep mensen niet tegen kan. Voor hen zijn noten-, rijst-, soja- en lactosevrije melk inderdaad een alternatief.
Plantaardig is wél goed voor de aarde
‘Puur plantaardig’ is vooral belangrijk voor veganisten, maar niet zonder meer gezonder. Vreemd genoeg hebben de plantendrankjes het nauwelijks over hun enige echte grote voordeel: ze zijn véél beter voor het milieu en klimaat dan koemelk. Koeien stoten broeikasgas uit in hun scheten, boeren en mest. Ze eten veel eiwitrijke producten zoals soja en granen, die we veel beter zelf kunnen eten. Voor soja die bedoeld is voor menselijke consumptie wordt geen oerwoud gekapt.